Vanaf 1 januari 2013 zullen alle wegbeheerders in Nederland hun verkeersbesluiten elektronisch publiceren via Staatscourant.nl. Daarmee gaat een lang gekoesterde wens in vervulling van de makers van digitale kaarten: één loket voor accurate basisgegevens over wegen.
Het is ons allemaal wel eens overkomen: je rijdt in een voor jou onbekende omgeving en bent dus aangewezen op je navigatiesysteem. Dat gaat prima, totdat je navigator je een straat met een inrijverbod instuurt. Je kaarten niet geüpdatet? Misschien. Maar het is ook goed mogelijk dat je serviceprovider, de aanbieder van verkeersinformatie, nog niet wist dat de bewuste straat éénrichtingsverkeer was geworden.
Dat is de serviceprovider nauwelijks aan te rekenen. De 434 wegbeheerders die Nederland telt, publiceren de wijzigingen in de essentiële weggegevens keurig op tijd, maar – geheel conform de wetgeving op dit moment – in tientallen verschillende lokale dag- en weekbladen. Het verzamelen en verwerken van de wijzigingen uit al die papieren bronnen is voor kaartenmakers een tijdrovende klus. Juist omdat navigatiesystemen en routeplanners een steeds grotere invloed hebben op het weggebruik en de mobiliteit, zegde minister Eurlings de Tweede Kamer in juni 2010 toe om de beschikbaarheid van actuele gegevens over wegkenmerken te verbeteren. Per 1 januari 2013, ijs en weder dienende, lost het ministerie van Infrastructuur en Milieu die belofte in.
Eén loket
De oplossing bestaat eruit dat vanaf volgend jaar de wegbeheerders alle wijzigingen in essentiële weggegevens digitaal, gestandaardiseerd en via één loket – Staatscourant.nl – beschikbaar stellen. Om dat mogelijk te maken, heeft het ministerie twee maatregelen getroffen: een wijziging van het Besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer (BABW) en de oplevering van een elektronische invoerapplicatie voor de bekendmaking van verkeersbesluiten in de Staatscourant.nl.
De wijziging van het BABW betreft de artikelen 12 en 26. Artikel 12 bepaalt wanneer een verkeersbesluit nodig is en artikel 26 hoe deze moet worden gepubliceerd. In artikel 12 was al gesteld dat bij het plaatsen of verwijderen van bepaalde verkeerstekens (borden en tekens op de weg) een verkeersbesluit nodig is, maar dat is in het nieuwe besluit uitgebreid met het aanpassen (van de locatie) van bushaltes. Deze aanscherping is doorgevoerd met het oog op multimodale reisinformatie. In artikel 26 zal de bestaande verplichting tot een mededeling over verkeersbesluiten in papieren huis-aan-huisbladen komen te vervallen. Daarvoor in de plaats komt een verplichting tot bekendmaking van de verkeersbesluiten in de elektronische Staatscourant. Via dat kanaal kunnen wegbeheerders desgewenst ook andere maatregelen publiceren: de plaatsing van bloembakken of drempels of zelfs tijdelijke wijzigingen naar aanleiding van wegwerkzaamheden en evenementen.
De applicatie voor invoer en publicatie op Staatscourant.nl wordt als gestandaardiseerde webapplicatie beschikbaar gesteld aan de wegbeheerders. Voor de wegbeheerders zal de opzet bekend voorkomen: wat het aanmaken en aanleveren van documenten betreft, is de werkwijze gevolgd van de al langer door overheden gebruikte invoermodule Centrale Voorziening Decentrale Regelgeving. Interessant voor de afnemers van de informatie zijn de metadata die bij elk besluit worden meegeleverd, zoals XY-coördinaten, plaats en straatnaam. Voor kaartenmakers zal het verwerken van de verkeersbesluiten in kaarten daarmee een stuk eenvoudiger worden.
Naast het aanbieden van een aparte invoermodule wordt overigens ook onderzocht of bestaande verkeersinformatiesystemen kunnen worden aangepast, zodat ook via die systemen (voor het invoeren van wegwerkzaamheden bijvoorbeeld) verkeersbesluiten kunnen worden aangeleverd. Op die manier kunnen wegbeheerders zelf kiezen welke manier van aanleveren het best past binnen de hun werkprocessen.
De verwachting is dat de aanpassing van het BABW in het najaar in de Staatscourant wordt gepubliceerd en per 1 januari 2013 van kracht wordt. De systeemapplicatie wordt deze zomer afgerond en getest. In september worden acht workshops in het land georganiseerd als training voor wegbeheerders. De applicatie wordt daarna beschikbaar gesteld voor alle wegbeheerders.
Evidente voordelen
De voordelen van de regeling per 1 januari zijn evident. Doordat alle verkeersbesluiten als open-data via één digitaal loket beschikbaar komen, is een volledige en vooral ook tijdige distributie van verkeersbesluiten aan derden gegarandeerd. Serviceproviders kunnen hun klanten daarmee beter van dienst zijn, waarmee situaties zoals geschetst in de inleiding zich veel minder snel voordoen. Ook problemen als vrachtwagens die door verboden milieuzones worden genavigeerd of personenauto’s die over gebiedsontsluitingswegen rijden in plaats van over stroomwegen, zullen dan minder vaak voorkomen. Dat is een publiek belang (leefbaarheid, veiligheid) – en daarmee in het belang van de wegbeheerders.
Niet onbelangrijk is ook de kostenbesparing voor wegbeheerders, omdat de wettelijke verplichting tot publicatie in andere nieuwsbladen vervalt (uitgezonderd ontwerpbesluiten). De besparing wordt op meer dan 1 miljoen euro per jaar geschat.
Tot slot maken de wijzigingen nieuwe diensten aan burgers mogelijk. Een voorbeeld is een attenderingsservice voor (ontwerp) verkeersbesluiten in je eigen regio, zoals de verplaatsing van een bushalte of de aanpassing van snelheidslimieten.
Vervolg
Als voorbereiding op de komende één-loket-aanpak heeft het ministerie ervaring opgedaan met een tijdelijk loket voor vrijwillige gegevensuitwisseling over statische wegkenmerken in de provincie Zeeland en vanaf 2011 bij NDW. Dat tijdelijke loket blijft bestaan totdat de structurele en verplichte voorziening beschikbaar is. NDW krijgt de gegevens van de Staatscourant-applicatie straks ook aangeleverd en kan die doorleveren als onderdeel van zijn pakket aan wegverkeergegevens, zoals voor werkzaamheden en evenementen. De data worden tevens opgeslagen in het Nationale Wegen Bestand dat Rijkswaterstaat beheert namens alle wegbeheerders. In overleg met betrokken partijen wordt nog besproken hoe de beschikbaarheid en kwaliteit van de gegevensuitwisseling en de informatieketen in geheel verbeterd kan worden.
_____
De auteur
Marcel Otto is adviseur bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.