Die kop hierboven was een gevleugelde uitspraak van een projectleider bij Rijkswaterstaat met wie ik jaren geleden veel samenwerkte. En hij had gelijk! Onder druk worden dingen vloeibaar, waar zonder druk jaren overheen waren gegaan.
Wie werkte er voor de coronacrisis al veel met Teams? Ik wist niet eens dat het op mijn laptop stond! Maar binnen een paar weken waren complete organisaties up and running. Niet de CEO, niet de CIO, maar corona was verantwoordelijk voor de digitalisering van veel instellingen.
Ook in de wereld van verkeer en vervoer hebben crises de boel in beweging gebracht. De landelijke uitrol van de snelwegsignalering, vanaf de jaren 80, was bijvoorbeeld een rechtstreeks gevolg van het toen stijgend aantal verkeersslachtoffers op snelwegen. En het mistwaarschuwingssysteem op de A16 kwam er na een afschuwelijke kettingbotsing in 1990. Als de nood hoog is, kan er veel en kan het snel.
Straight from the gut is een biografie over het werkzame leven van Jack Welch, een legendarische (niet helemaal onomstreden) CEO van General Electric. Onder zijn leiding groeide GE uit tot een bedrijf van wereldformaat. Jack Welch stond bekend als iemand die razendsnel ingrijpende beslissingen nam. Op de vraag of hij, terugkijkend op zijn carrière, ergens spijt van had, zei hij: “Ja. Ik wou dat ik sommige beslissingen sneller had genomen.”
Vaak is het beter om een besluit te nemen en bij te sturen waar nodig, dan om het besluit uit te stellen.
In onze Hollandse overleg- en consensuscultuur kijken we vaak wat afkeurend naar dit soort leiderschap, maar het heeft zeker z’n voordelen. Vaak is het beter om een besluit te nemen en bij te sturen waar nodig, dan om het besluit uit te stellen. Want dat laatste klinkt wel veilig en onschuldig, maar het kan desastreus zijn. Nederlanders hebben de neiging er vaak nog een onderzoek, een rapport of een businesscase tegenaan te gooien voor we de knoop doorhakken. Het ene onderzoek sluit af met een aanbeveling het volgende onderzoek te starten. Als zaken complex zijn, en dat zijn ze in de infrastructuur vaak, dan kan dat lang duren. Voor je het weet ben je alweer gedeeltelijk ingehaald door de tijd. De techniek schrijdt voort, de situatie verandert, de belangen verschuiven, de adviezen sluiten niet meer geheel aan… en is er wéér een onderzoek nodig. Zo kom je er nooit!
En dat terwijl er ook nu crises genoeg zijn. Neem de verkeersveiligheid. Jarenlang daalde het aantal verkeersdoden in Nederland gestaag, tot 570 in 2014. Maar de laatste jaren liep het weer op, tot 737 verkeersdoden afgelopen jaar! Of denk aan files. Na de rust van corona zijn we heel erg snel weer op het oude niveau gekomen – en het stijgt de komende jaren maar door. Ook overdag staat het al regelmatig stil door drukte.
Geef nou eens richting aan het beleid!
De oplossingen zijn voorhanden, maar dan moeten we wel doorpakken. Extra betalen als je in de spits de auto neemt, met als doel files te beperken, niet om meer belasting te innen. Een helmplicht voor e-bikes. De snelheid van nieuwe auto’s beperken tot een klein percentage boven de geldende maximumsnelheid. Het zijn maar een paar mogelijke oplossingen…
Ja, voor elk van deze voorstellen kun je argumenten verzinnen om het vooral nog even niet te doen. Maar nee, die zouden niet zwaarder moeten wegen dan de vele argumenten om het wél te doen. Niet nog meer rapporten laten maken. Neem een besluit en ga bijsturen. Zie het als een crisis en handel daarnaar. Geef nou eens richting aan het beleid!
Willem Hartman
CTO Vialis
