Of een ‘betalen naar gebruik’-aanpak slaagt, hangt natuurlijk mede af het correct bepalen van dat gebruik. Welke technologieën kan een overheid daarvoor inzetten?
Automatische kentekenherkenning
Een veel gebruikte technologie voor betalen naar gebruik is automatische kentekenherkenning. De cordontolheffing van de London Congestion Charging leunt hier bijvoorbeeld op. De herkenning kan direct en ter plekke worden gedaan met speciale kentekenherkenningscamera’s of het kan centraal gebeuren: ruwe camerabeelden worden dan in de backoffice gescand. Vaak is het trouwens een combinatie, om de simpele reden dat kentekenherkenningscamera’s niet 100 procent van de passerende voertuigkentekens registreren. Die gemiste voertuigkentekens worden dan centraal en (deels) handmatig verwerkt.
Korteafstandscommunicatie
Dan dedicated short range communication, DSRC, of in goed Nederlands: specifieke korteafstandscommunicatie. Deze technologie kennen we van de tolwegen in Frankrijk en Italië, maar ook van de Westerscheldetunnel in Nederland. Een baken boven de weg – de road side unit, RSU – projecteert een zogenaamde elektronische voetafdruk op het wegdek. Indien het passerende motorvoertuig een geschikte on-board unit, OBU, achter z’n voorruit heeft, dan wordt het voertuig gedetecteerd. Via een razendsnel elektronisch vraag-en-antwoordspel met de OBU stelt de RSU vast om wat voor type motorvoertuig het gaat en welk tarief van toepassing is. Deze communicatie loopt over de 5,8 GHz-band. De 5,8 GHz DSRC is door de CEN/TC 278 gestandaardiseerd voor Europa.
Als extra technologie voor voertuigclassificatie – als bijvoorbeeld vastgesteld moet worden of een voertuig wel of geen aanhanger heeft – kan nog een lasergordijn worden ingezet. Lasers bepalen dan de vorm en afmetingen van het voertuig dat door het ‘gordijn’ rijdt. Ook videocamera’s in combinatie met kunstmatige intelligentie zijn geschikt voor het classificeren van voertuigen.
On-board equipment
De methode on-board equipment of OBE is meer een categorie. De ‘E’ in OBE staat voor een combinatie van technologieën die in de basis zelfstandig – dus zonder dat er een camera of RSU nodig is – de input verzamelen voor een correcte afhandeling van de heffing. Denk aan de gps en de digitale kaart in het Duitse TollCollect: uit de ‘mapmatching’ van de gps op de digitale kaart kan de afgelegde afstand worden afgelezen. Of de koppeling tachograaf en gps, zoals de Zwitsers die voor de vrachtwagenheffing gebruiken.
De OBE beschikt ook over een invoerscherm voor de chauffeur om het type en de actuele samenstelling (bijvoorbeeld wel/geen aanhanger) in te voeren.
Een OBE is voor een correcte registratie overigens niet per se op zichzelf aangewezen. Een OBE staat in direct contact met een backoffice en een deel van de functionaliteit kan dus ook hier worden belegd. Dat kan de digitale kaart zijn, waarbij de OBE sec gps-punten opstuurt naar de backoffice, die deze vervolgens ‘mapmatcht’ op een digitale kaart.
Check, check, dubbelcheck
Bovengenoemde systemen worden geregeld gecombineerd ingezet, waarbij er bijvoorbeeld één technologie dienst doet als primair systeem en een ander als controlesysteem. Zo wordt automatische kentekenherkenning vaak ingezet als check voor DSRC-registratie.
Met DRSC kan je weer toetsen of de OBE juist is ingesteld. De truc is dat de DRSC-RSU via een elektronisch vraag-en-antwoord-spel controleert of de OBE van het passerende voertuig weet waar het zich op het wegennet bevindt, hoe laat het is, in welk type voertuig het is geïnstalleerd, of het kan aantonen dat de gereden kilometers naadloos worden geregistreerd enzovoort.
Zo ontstaat een dubbel controlemechanisme. Automatische kentekenregistratie detecteert en identificeert een passerend motorvoertuig, DSRC toetst in hoeverre de OBE correct functioneert. De resultaten worden later in de backoffice gebruikt om de correctheid van de vanuit de OBE geïnitieerde opgave van de voertuigeigenaar te toetsen.
Meer lezen over het onderwerp Betalen naar gebruik? Klik hier…
_____
De auteurs
Ing. Paul van Koningsbruggen is directeur Mobiliteit van Technolution.
