Van eind januari tot eind april 2022 was het veelgebruikte fietspad over de Papendrechtse brug (N3) in beide richtingen afgesloten wegens onderhoud. Even omrijden was er voor de fietsers niet bij. Wat voor alternatief bied je als wegbeheerder dan aan? Zuid-Holland Bereikbaar kwam met een als ‘goed’ tot ‘zeer goed’ ervaren oplossing: de fietspont.
De Papendrechtse brug (N3), ook wel Merwedebrug genoemd, is de verbinding tussen Dordrecht en Papendrecht. Er maken dagelijks zo’n 3.000 (brom)fietsers gebruik van. Dat is niet voor niets: elke andere route tussen de twee steden staat voor flink omrijden. Met de fiets bijvoorbeeld ben je dan een half uur langer onderweg.
Dat was ook meteen de uitdaging waar Rijkswaterstaat voor stond toen het fiets- en voetgangersdeel van de brug begin dit jaar grondig gerenoveerd en dus afgesloten moest worden. Een deel van de dagelijkse gebruikers zal misschien zelf in alternatieven kunnen voorzien: carpoolen, ov, niet reizen enzovoort. Maar welke redelijke oplossing bied je degenen die afhankelijk zijn van brug en fiets? Begin 2021 gingen we als Zuid-Holland Bereikbaar met die puzzel aan de slag, in opdracht van Rijkswaterstaat. We begonnen met een variantenstudie waarin twee opties waren uitgewerkt: de oostelijke autorijbaan beschikbaar stellen aan het (brom)fietsverkeer en een tijdelijke pont voor het langzaam verkeer opzetten. Rijkswaterstaat woog de door ons geïnventariseerde voor- en nadelen en koos voor de pont.
Goed tot zeer goed
Omdat we zo’n alternatief niet elke dag inzetten, hebben we het gebruik en de ervaring met de pont goed gemeten. Uit de tellingen bleek dat per dag ruim 800 (brom)fietsers gebruikmaken van de vaarverbinding. Enquêtes die we tijdens de uitvoeringsperiode afnamen, wezen bovendien uit dat de overgrote meerderheid, 85 procent, de fietspont beoordeelde als ‘goed’ of ‘zeer goed’. Men was vooral positief over het feit dát er een alternatief was. De pont werd ook als ‘gebruiksvriendelijk’ ervaren.
Ook proces geëvalueerd
Na afloop hebben we een extern bureau ingeschakeld om ook het project als zodanig te evalueren. Wat waren de belangrijkste conclusies en leerpunten?
Het gedeeld eigenaarschap en de samenwerking tussen opdrachtgever Rijkswaterstaat en opdrachtnemer Zuid-Holland Bereikbaar is goed verlopen. Wel lieten de afspraken over de rol- en werkverdeling tussen beide partijen nog ruimte voor interpretatie: dat kan strakker, aldus de evaluatie. Op taaie vraagstukken, zoals vergunningverlening, was de inzet van bestuurlijke contacten cruciaal om door te kunnen pakken.
De tijdig uitgevoerde variantenstudie wordt ook als belangrijk pluspunt gezien. De studie bood Rijkswaterstaat een echte keuze, kon worden besproken met stakeholders en zorgde voor draagvlak bij alle betrokken partijen. Dat we inderdaad het gesprek waren aangegaan met de stakeholders, had als bijkomend voordeel dat die hun suggesties kenbaar konden maken. Een voorbeeld: van de omringende gemeenten en Fietsersbond Drechtsteden begrepen we dat de fietsroutes naar de pont als onveilig werden ervaren omdat ze onverlicht waren. Daar hebben we meteen verlichting laten aanbrengen.
Een belangrijk leerpunt is dat de voorbereidende werkzaamheden tijdrovend zijn
Een belangrijk leerpunt is dat de voorbereidende werkzaamheden tijdrovend zijn – in ons project kostten die ons zo’n tien maanden! We moesten een uitvoerder (veerdienst) vinden, verschillende vergunningen aanvragen en zelfs een bodem- en ecologisch onderzoek laten doen in verband met zeldzame fauna die vaak op oevers leeft.
De toekomst
Al met al heeft de tijdelijke fietspont tussen Papendrecht en Dordrecht ons veel opgeleverd: er is in een positief ontvangen alternatief voor de Papendrechtse brug voorzien én we hebben ervaring opgedaan met de inzet van de vaarweg als alternatieve route. Gelet op de grootschalige vervangings- en renovatieopgave voor bruggen en sluizen zal die ervaring de komende jaren nog zeker van pas komen!
____
De auteurs
Drs. Bart de Mooij en ing. Rik van der Graaf zijn respectievelijk MT-lid en projectleider Fietsstimulering van Zuid-Holland Bereikbaar.
