C-ITS en automated driving zijn misschien wel de belangrijkste ontwikkelingen in ons vakgebied. Nederland wil op beide terreinen graag een rol van betekenis spelen, als innovator en als living lab. Maar dat willen meer landen in Europa. Dus wat moet de nieuwe minister doen om de BV Nederland optimaal in stelling te brengen? De Europese lijn volgen zou een mooi begin zijn, aldus de auteurs.
Coöperatieve ITS opent de deur naar een nieuwe generatie écht intelligente in-car diensten. Voor de benodigde korteafstandscommunicatie tussen voertuigen onderling en tussen voertuig en verkeersinfrastructuur heeft het Europese CAR 2 CAR Communication Consortium in 2008 de standaard ITS-G5 opgesteld, ook wel bekend als wifi-p. Deze communicatievorm tovert ITS om in C-ITS.
De afgelopen jaren hebben echter ook mobiele netwerken een stevige plek weten te verwerven in het mobiliteitslandschap. Dankzij verschillende populaire mobiliteitsapps is 3G/4G-communicatie tussen voertuig en de ‘cloud’ inmiddels gemeengoed. We spreken in dit verband van connected ITS. Een mooi vooruitzicht is dat we binnen enkele jaren alweer toe zijn aan 5G, wat pretendeert nog eens honderden keren sneller te zijn dan 4G.
Hybride communicatie
Nu moet er nog veel werk worden verzet, wil C-ITS ooit gemeengoed worden. In zijn Final Report (januari 2016) beschrijft het door de Europese Commissie opgerichte C-ITS Platform welke diensten vanaf 2019 Europees beschikbaar zouden moeten zijn, maar ook welke knelpunten de uitrol in de weg kunnen staan. Eén probleem is dat er in 2019 geen ITS-G5- of 3G/4G/5G-systemen zullen zijn die op zichzelf het volledige scala aan deze diensten kunnen verzorgen. Om de gang erin te houden, beveelt het C-ITS Platform daarom hybride communicatie aan, met én ITS-G5 én 3G/4G/5G, in combinatie met ook nog digitale radio (DAB).
Ook het C-Roads Platform heeft zich uitgesproken voor hybride communicatie. Dit samenwerkingsverband heeft als doel de voor C-ITS benodigde (wegkant-) systemen te harmoniseren. Namens Nederland neemt Rijkswaterstaat deel in twee grensoverschrijdende projecten, Cooperative ITS Corridor en InterCor.
Op het van 19 tot 22 juni 2017 gehouden ITS European Congress in Straatsburg hebben het C-Roads Platform en het eerdergenoemde CAR 2 CAR Communication Consortium een Memorandum of Understanding getekend voor een nauwe samenwerking tussen de automotive industrie en wegbeheerders om de uitrol van coöperatieve ITS-diensten in Europa vanaf 2019 mogelijk te maken. Dit memorandum gaat specifiek uit van hybride communicatie.
Talking Traffic: niet hybride?
Nederland heeft al de nodige ervaring opgedaan met coöperatieve en connected communicatie. We noemden al Cooperative ITS Corridor. In Helmond is ook getest in het kader van het Europese project Compass4D. Maar de meest uitgebreide en grootschalige proef was toch wel Spookfiles A58. In dit Beter Benutten-project, dat begin 2017 werd afgerond, is een compleet coöperatief voertuig-wegkantsysteem opgeleverd, inclusief connected en coöperatieve diensten. Om de techniek te kunnen testen, zijn 17 kilometer A58 uitgerust met ITS-G5-masten.
In deze projecten is veel vooruitgang geboekt, maar we zijn er uiteraard nog niet. In de Spookfiles A58-documentatie wordt daarom consequent het Partnership Talking Traffic genoemd als het project waarin de banden tussen wegkant en voertuig verder zullen worden aangehaald. In dit Beter Benutten-initiatief investeren rijk, regio en bedrijfsleven tot 2020 zo’n 90 miljoen euro in nieuwe C-ITS-toepassingen, waaronder intelligente (pratende) verkeersregelinstallaties.
Dat is mooi en het past ook prachtig bij de ambitie van Nederland om ITS-koploper te zijn in Europa. Maar des te opmerkelijker is het dat het ministerie in dit Partnership expliciet heeft gekozen voor cellulaire communicatie. Dat staat haaks op de keuze van Rijkswaterstaat in het ITS Corridor-project en het is een breuk met de (kennis)lijn van Spookfiles A58. De vraag is dan ook: waarom wijkt het ministerie af van de hybride strategie van Europa?
Voor de Nederlandse industrie kan deze keuze negatief uitpakken. Ons land is als afzetmarkt al snel te klein en de industrie is qua kennisontwikkeling en dienstenportfolio dan ook gebaat bij een Europese schaal. Als het ministerie ITS-G5 links laat liggen, zou de BV Nederland de aansluiting op Europa kwijt kunnen raken.
Daar ligt een schone taak voor de nieuwe minister van Infrastructuur en Milieu: sluit weer aan op de Europese strategie van hybride communicatie en hou deze keuze vast. Het biedt de Nederlandse industrie onder meer perspectief om vanuit de wegkantsystemen te anticiperen op het aanbod van hybride communicatie vanuit de automotive sector. Een groot aantal autofabrikanten hebben namelijk al modellen met hybride communicatie aangekondigd.
Nederland testland automated driving?
Dan die andere grote mobiliteitsontwikkeling, automated driving. Ook dit thema krijgt in Europa alle mogelijke steun en aandacht, vooral gezien de beloften van meer veiligheid, betere doorstroming, minder uitstoot, meer comfort en mobiliteit voor iedereen. Tijdens het Europese voorzitterschap van Nederland in de eerste helft van 2016 heeft de Nederlandse regering ons land als testland voor zelfrijdende auto’s op de kaart gezet. Dat was een belangrijk initiatief en communicatief een slimme zet om die positie als eerste te claimen.
Maar een claim is geen garantie voor succes. Nederland is al een half jaar erg rustig aan het doen, vanwege de verkiezingen en de kabinetsformatie. Ondertussen hebben andere Europese landen het voorbeeld van Nederland gevolgd en zijn ze ook voortvarend aan de slag gegaan. Daarmee heeft de claim van Nederland alweer wat aan kracht ingeboet.
Nu hebben het ministerie en de provincie Noord-Brabant in juli 2017 MobilityMoveZ.NL gelanceerd en dat stelt iets gerust. De bedoeling van dit initiatief is om in publiek-private samenwerking een programma op te zetten dat de benodigde faciliteiten kan verzorgen aan partijen die met zelfrijdende auto’s willen experimenteren in real-life condities. Maar daarvoor moet nog wel het nodige gebeuren, zoals het aanpassen van de wet- en regelgeving voor automatisch rijdende voertuigen. Dat is dan ook ons tweede verzoek aan de nieuwe minister: ondersteun en faciliteer de claim Nederland Testland en hou er vooral ook de snelheid in.
Meer bij de markt
Dan een laatste punt dat de ITS-wereld raakt: de wens van de Nederlandse overheid (wegbeheerders) om een deel van haar taken bij de markt neer te leggen, in de vorm van diensten. Deze veranderingen zijn al geruime tijd aan de gang, maar ze zijn nog niet overal even vergevorderd of uitgekristalliseerd. Door vergrijzing of krimp heeft de overheid lang niet alle specialistische kennis meer zelf in huis. De overheid zoekt dan ook een ‘solution provider’ die meedenkt in integrale oplossingen en die tussen de overheid en de uitvoerende marktpartijen in kan staan.
Deze transitie betekent een andere manier van samenwerken; van werken voor elkaar naar werken met elkaar. Aangezien zowel de overheid als het bedrijfsleven in de verkennende en lerende fase zitten, pleit dit voor een gezamenlijke ontdekkingstocht. Daarnaast zorgen technologische ontwikkelingen voor allerlei nieuwe mogelijkheden. C-ITS wordt aangegrepen om deze transitie te bespoedigen en dus om de gewenste positieve impact van het overheidsbeleid te vergroten.
Het is dan wel belangrijk om een eenduidig verwachtingspatroon te hebben omtrent het welslagen van de transitie. Het zou wishful thinking zijn om te veronderstellen dat de markt alles meteen én goedkoper én beter maakt. Innovaties moeten worden gestimuleerd en beloond. Ook moeten er aanbestedingsvormen worden gebruikt die transparantie, daadkracht en innovatie combineren, zoals pre-commercial procurement. Maar dan nog: de transitie in techniek en cultuur is niet eenvoudig en heeft tijd nodig. Het laatste verzoek aan de minister is dus ook licht tegengesteld aan de eerste twee: toon met die transitie juist geduld.
____
De auteurs
Frans van Waes is New Business Developer bij Vialis.
Herman van der Vliet is Business Development Manager Mobility bij Dynniq.
#NieuweMinisterIenM
- Kies wat C-ITS betreft structureel voor een hybride communicatie.
- Maak werk van de belofte om van Nederland een testland voor zelfrijdende voertuigen te maken.
- Heb geduld met de transitie naar ‘meer markt’. Niet alles wordt direct én beter én goedkoper.
