In het regeerakkoord was het al aangekondigd: de maximumsnelheid op snelwegen gaat omhoog naar 130 km/uur. Tijdens de begrotingsbehandeling op 1 december 2010 maakte minister Melanie Schultz van Haegen bekend hoe ze een en ander wil aanpakken. “Vanaf maart volgend jaar voeren we de nieuwe maximumsnelheid in”, aldus de bewindsvrouw. Ze start dan met een aantal experimenten met dynamische maximumsnelheden.
Met het verhogen van de maximumsnelheid vervult de regering een lang gekoesterde wens van veel automobilisten. De VVD en de PVV hadden de verhoging in hun partijprogramma opgenomen en wat hen betreft komt 130 er liever gisteren dan vandaag. Vlak voor de begrotingsbehandeling pleitten zij dan ook voor een snelle invoering in januari. Op zich voelde minister Schultz van Haegen daar wel voor. Maar, legde ze uit, zorgvuldigheid is geboden en eerst moet worden geïnventariseerd “op welke wegen een dynamische maximumnsnelheid van 130 km/uur mogelijk is”. De minister kan ook niet anders, want hoewel de verhoging van de snelheid expliciet in het VVD-CDA-regeerakkoord genoemd wordt, staat er ook bij dat er een lagere snelheid wordt gehanteerd ‘indien nodig voor de luchtkwaliteit, geluidsbelasting of verkeersveiligheid’.
Kritische kanttekeningen
En naar het zich laat aanzien zal dat dit ‘indien’ vaker dan de voorstanders lief is, opspelen. De ANWB plaatste op 14 oktober 2010, twee weken na de presentatie van het regeerakkoord, de eerste kanttekeningen. Volgens de bond is 130 rijden ’s nachts nog wel redelijk te doen, maar kan het overdag eigenlijk alleen op de A2 Utrecht-Den Bosch, de A12 Utrecht-Den Haag en de A4 Den Haag-Amsterdam. Op andere rijkswegen is het te gevaarlijk of worden de normen voor geluid en luchtkwaliteit overschreden. De ANWB heeft vooral twijfels over de 2×2-snelwegen. De snelheidsverschillen tussen bijvoorbeeld vrachtauto’s en auto’s worden daar te groot. Dat leidt tot meer files – filegolven door remmen voor een langzamere auto voor je – en meer ongevallen.
Eind oktober kwam Goudappel Coffeng met een eigen onderzoek. Uitgangspunt bij de modelberekeningen was invoering van de 130-maatregel op alle 120 km-wegen: ruim 4.000 km snelweg, voornamelijk buiten de Randstad. Zo’n ruime invoering resulteert volgens het adviesbureau in 3% meer autokilometers. Snelheidswinst is er alleen bij lange ritten, terwijl de doorstroming op sommige corridors juist stokt. De NO2-uitstoot neemt met liefst 29% toe, terwijl de 130 km-invoering ook in één klap de BPM-maatregel (CO2-emissie tegengaan) ongedaan zou maken. Het onderzoek haalde echter vooral het nieuws door de cijfers van 15 extra verkeersdoden en 200 extra letselongevallen per jaar. Dat was nog een voorzichtige schatting, want er was geen rekening gehouden met extra ongevallen door de toenemende snelheidsverschillen.
Wil je al dit leed voorkomen, aldus Goudappel Coffeng, dan is permanente (24-uurs) invoering hooguit mogelijk op een beperkt aantal trajecten buiten de Randstad. Op andere trajecten is 130 niet mogelijk of alleen dynamisch tijdens rustige momenten (’s nachts bijvoorbeeld).
Behoedzaam
De minister heeft aangegeven zorgvuldig te werk te gaan met de beoogde snelheidsaanpassing en heeft beloofd rekening te houden met effecten op doorstroming, geluid, luchtkwaliteit, natuur en veiligheid. In maart komt zij met eigen onderzoeksresultaten over waar en hoe de verhoging van de maximumsnelheid wordt ingevoerd. Mede op grond van de bevindingen van ANWB en Goudappel Coffeng mag worden verwacht dat hierbij onderscheid wordt gemaakt naar locaties en momenten van de dag. Wordt vervolgd vanaf maart.