De gemeente ‘s-Hertogenbosch zit bóven op het beheer en onderhoud van haar 65 verkeersregelinstallaties. Die aandacht en focus leiden tot fors minder verliestijden, geloofwaardiger regelingen en meer comfort.
Net zoals in veel andere gemeenten is het budget in ’s Hertogenbosch voor een update of vervanging van verkeersregelinstallaties (VRI’s) beperkt. Door slim aan te haken bij infrastructurele projecten is het de gemeente de afgelopen vier jaar toch gelukt om het ‘VRI-park’ flink te upgraden. Alle systemen zijn aangesloten op glasvezel en klaar voor innovaties als C-ITS.
Daarmee beschikt de gemeente over een goede, toekomstvaste basis om het verkeer efficiënt en geloofwaardig te regelen. Maar in hoeverre de mogelijkheden worden benut – niet alleen voor het gemotoriseerde verkeer en het openbaar vervoer, maar ook voor de fiets – hangt uiteraard af van het juist inregelen en onderhouden van de VRI’s.
’s-Hertogenbosch schakelt hierbij de hulp in van externe partners, maar die krijgen niet de rol van ‘partij die alles uit handen neemt’. De eigen verkeerskundigen hebben tijdens de ontwerpfase de regie, want zij kennen de lokale situatie het best. In de beheerfase maakt de gemeente ook gebruik van de Kwaliteitscentrale om de regelingen op straat (en daarmee: het eigen werk en dat van de partners) kritisch tegen het licht te houden.
Resultaten
Die aanpak van meedenken en betrokken blijven heeft tot prima resultaten geleid. Een paar voorbeelden.
Op 41 kruisingen wordt het zogenaamde Groen op Maat toegepast: door de detectielussen anders te positioneren (en door daar slim mee om te gaan in de regelapplicatie) kan het laatste voertuig uit een wachtrij of peloton nog het eerste deel van de geelfase benutten. Met deze maatregel nemen de verliestijden gemiddeld met zo’n 10% af. Ook is het kruisingsvlak minder lang onbezet, wat de geloofwaardigheid van de regeling ten goede komt.
Een andere maatregel is de Afteller, nu gebruikt op 18 kruispunten in ‘s-Hertogenbosch. Het tonen van 3-2-1 in de gele lens zorgt voor comfortabeler wachten en iets kortere wachttijden voor álle modaliteiten, ook fietsers en voetgangers. Weggebruikers reageren zo’n 0,6 seconde eerder op het groene licht. Bijkomstig voordeel is dat de gemeente hiermee voorsorteert op een belangrijke use case van C-ITS, namelijk time-to-green.
Op de kruising van de Hambakenweg met de op- en afritten van de A59 konden dankzij het programma Beter Benutten een aantal maatregelen gecombineerd worden. De Afteller, Groen op Maat, aanbodgestuurde koppelingen in combinatie met een nieuwe structuur hebben daar geleid tot een halvering van de wachttijd. De maatschappelijke baten van deze aanpak overstijgen de kosten ruim: € 625.000 winst op jaarbasis, tegenover een eenmalige investering van € 200.000. Dezelfde aanpak is toegepast op de kruising van de Rietveldenweg met de op- en afritten van de A59. Ook daar zijn de problemen in de doorstroming vrijwel opgelost en namen de wachttijden met zo’n 40% af.
Een andere interessante ontwikkeling is de introductie van de eerste fiets-DRIP in Nederland. Op de kruising Citadellaan-Orthenseweg-Vogellaan komen veel fietsers samen die naar het centraal station willen. Zij lezen op de DRIP wat dan de snelste fietsroute is. Het leidt er tot meer comfort, kortere wachttijden en minder roodlichtnegatie.
Afsluiting
Uiteraard blijven er verbeteringen mogelijk. Onnodig wachten is niet compleet uitgebannen, en zelfs op kruispunten waar het nu optimaal verloopt, zal er altijd bijgesteld moeten worden om het ook optimaal te houden. Maar de ervaringen in ’s-Hertogenbosch laten zien dat extra aandacht voor VRI’s én als wegbeheerder zelf de regie in handen houden, zich riant terugbetalen.
___
De auteurs
Luuk Misdom is teamleider Applicatieprogrammering bij Vialis.
Eric Greweldinger is verkeerskundig ontwerper en specialist DVM bij gemeente ’s-Hertogenbosch.
