In het Talking Traffic-ecosysteem kan een wegbeheerder specifieke weggebruikers op specifieke kenmerken prioriteren. Dat biedt in theorie interessante mogelijkheden voor verkeersmanagement. Maar hoe werkt het in de praktijk? Om dat te laten zien, zette de organisatie van het ITS European Congress 2019 een showcase op: bezoekers van het congres konden in speciale bussen pendelen tussen Eindhoven en Helmond – met conditionele prioriteit op de route.
Het grootste Europese smart mobility-congres van 2019 vond plaats in Eindhoven en Helmond, van 3 tot en met 6 juni. In het Evoluon in Eindhoven was voor dit 13th ITS European Congress een beurs ingericht en op de Automotive Campus in Helmond werden demonstraties gegeven. De organisatie van het congres wilde bezoekers snel van de ene naar de andere locatie vervoeren, maar wilde ook smart mobility-toepassingen in de praktijk laten zien. De én-én-oplossing werd gevonden in een speciale ITS Congress-pendeldienst: VIP Prioriteit. Achttien voertuigen en bussen van deze dienst kregen gedurende het congres conditionele prioriteit op het traject Eindhoven-Helmond en vice versa.
Hoe werkt conditionele prioriteit?
In het meerjarige innovatiepartnerschap Talking Traffic werken publieke en private partijen aan ‘pratend verkeer’. Het doel is om door real-time informatie-uitwisseling tussen weggebruikers en verkeerssystemen de verkeersveiligheid, doorstroming en bereikbaarheid te verbeteren. Prioriteren is hierbij een van de use cases, naast Optimaliseren en Informeren.
Het prioriteren wordt in het Talking Traffic-ecosysteem geregeld door een app aan boord van het voertuig, een cloud-dataservice en intelligente verkeersregelinstallaties (iVRI’s) inclusief ITS-applicaties.
De cloud-dataservice verbindt en valideert de berichten van de ‘connected’ weggebruikers en stuurt deze door naar de ITS-applicatie op de iVRI. Als een voertuig met de app aan boord in de buurt van een iVRI komt, wordt deze gematcht met de topologie van het kruispunt. Op dat moment verstuurt de app een prioriteitsverzoek, waarna het cloud-dataplatform twee checks uitvoert: 1) mag het voertuig op de betreffende iVRI wel prioriteit aanvragen en zo ja 2) welke regels gelden voor dit type voertuig? De eerste check, de validatie, betreft de toegang tot de clouddienst. Het tweede punt draait om de vastgelegde criteria van de wegbeheerder, zoals het prioriteitsniveau van een voertuig. Als het dataplatform het verzoek valideert, wordt het met de juiste parameters doorgestuurd naar de ITS-applicatie.
Het prioriteitsverzoek kan ‘hard’ zijn, zoals bij hulpdiensten die voorrang moeten krijgen, maar zal in veel gevallen conditioneel zijn. De ITS-applicatie weegt het verzoek dan af tegen het totale aanbod aan voertuigen en eventuele andere prioriteitsverzoeken.
VIP Prioriteit
Dat laatste gebeurde dus ook met de VIP-voertuigen tijdens het ITS Congress: die kregen alleen prioriteit als er geen harde ingrepen in de verkeersdoorstroom nodig waren én als het prioriteitsverzoek paste binnen het verkeersaanbod en de wegcapaciteit. Oftewel: als er geen negatief effect op het overige verkeer zou ontstaan. Werd aan deze condities voldaan, dan kreeg het VIP-voertuig eerder of langer groen licht om zonder stoppen te kunnen passeren.
Alle voertuigen en pendelbussen die werden ingezet, hadden de speciale GreenFlow-app van Dynniq aan boord – zie de foto hierboven. Deze app laat de chauffeur zien of het voertuig op het volgende kruispunt prioriteit krijgt. Verder krijgt de chauffeur informatie over de tijd tot rood en tijd tot groen. Vanaf circa 100 meter voor de stopstreep van het verkeerslicht verdwijnt deze informatie overigens van het scherm, met het oog op de verkeersveiligheid.
Snelle oplevering van een complex project
Bij het pendeldienstproject van het ITS Congress waren verschillende wegbeheerders en leveranciers betrokken: gemeente Eindhoven, gemeente Helmond, Dynniq en DTV Consultants. Op de veertien kilometer lange route staan twee typen verkeersregelingen: ImFlow van Dynniq en ODYSA, gebaseerd op CCOL, van DTV Consultants.
Die ODYSA-verkeersregeling draagt op een andere manier bij aan de gewenste functionaliteit. Op de zes kruispunten met ODYSA wordt namelijk standaard een groene golf met snelheidsadviezen gerealiseerd. Een prioriteitsverzoek indienen is op dit deel van de route niet nodig, omdat de groene golf ervoor zorgt dat de voertuigen de kruispunten zonder te stoppen kunnen passeren. De ODYSA-applicatie draait al ruim tien jaar op het traject. Nieuw is wel dat de informatie over de tijd tot rood en tijd tot groen nu ook via het Talking Traffic-ecosysteem wordt verzonden – en dus in de GreenFlow-app zichtbaar is. Via een intuïtieve interface ziet de chauffeur in welke mate hij de snelheid moet aanpassen om door groen licht te kunnen rijden.
De ImFlow-netwerkregeling draait op acht kruispunten – en daar wordt gewerkt met de beschreven conditionele prioriteit. Prioriteitsverzoeken worden gecheckt en gevalideerd, waarna de regeling de kruispunten voorbereidt op de komst van de VIP-voertuigen: het systeem maakt, passend binnen de beleidsdoelen en het huidige verkeersaanbod, ruimte voor de prioriteitafhandeling. ImFlow stuurt via de keten ook informatie terug naar de Greenflow-app. Zoals gezegd stuurt de applicatie een bevestiging van de prioriteitsaanvraag en laat ze weten of het voertuig inderdaad prioriteit krijgt. In dat geval kan de chauffeur vertrouwen op groen licht.
De route omvat trouwens een aantal complexe kruispunten, zoals rotondes met verkeerslichten en dubbele afslagen, en ventwegen naast de hoofdwegen. In de topologiebestanden van deze kruispunten is goed omschreven wat de aanrijroutes zijn en bij welke bewegingen de voertuigen prioriteit krijgen.
Door een goede samenwerking tussen de leveranciers en gemeenten is de smart mobility-showcase VIP Prioriteit in zeer korte tijd gerealiseerd.
Gevolgen voor andere weggebruikers
Tijdens de vijf dagen van het congres is bijna 13.000 keer prioriteit aangevraagd. De VIP Prioriteit had geen nadelig effect op het totale verkeer. Door de dynamische cyclustijd op de kruispunten met ImFlow was het mogelijk prioriteit te verlenen zonder groen licht ‘af te pakken’ van andere richtingen. De timing van het groene licht paste zich dynamisch aan aan de aanwezigheid van prioriteitsvoertuigen.
De GreenFlow-app en prioriteitsverlening zorgden ook voor meer rust bij de chauffeurs. Door de informatie in de app wisten chauffeurs wat hen op de eerstvolgende kruispunten te wachten stond. Daarnaast was er sprake van een flinke doorstromingswinst. De inzet van ImFlow leverde op de route Eindhoven-Helmond en vice versa voor alle verkeer een reistijdvermindering op van 5 tot 19 procent. De VIP-bussen profiteerden daarbovenop van de prioriteitsfunctie, waardoor hun reistijd nog meer werd verkort. De totale doorstroming op het netwerk inclusief zijrichtingen verbeterde met 5 tot 10 procent, waaruit blijkt dat VIP Prioriteit niet ten koste gaat van de doorstroming van het overige verkeer.
Tot slot
De showcase VIP Prioriteit bewijst dat de Talking Traffic-architectuur voor connected verkeer nieuwe smart mobility-diensten prima aankan. De diensten zijn ook snel en op redelijk eenvoudige wijze op te zetten. Belangrijk is dat de diensten over verschillende type ITS-applicaties kunnen worden uitgerold: er is dus geen afhankelijkheid van een specifieke leverancier.
De architectuur biedt hiermee interessante mogelijkheden voor een veiligere en efficiëntere doorstroming. Wil dat echt slagen, dan is het wel belangrijk dat het aantal iVRi’s zo snel mogelijk toeneemt. Alleen dan zullen weggebruikers bereid zijn hun smart mobility-apps standaard aan te zetten en te gebruiken – voor een betere doorstroming en meer comfort.
____
De auteur
Herman van der Vliet en Martin de Vries zijn respectievelijk productmanager ImFlow en productmanager Smart Mobility bij Dynniq.
