31 oktober 2022 – Het Planbureau voor de Leefomgeving, PBL, publiceerde vandaag de eerste resultaten van het project Bereikbaarheid. Volgens het PBL zijn we nog altijd te afhankelijk van de auto om bij werk en voorzieningen te komen. Alleen in de stadskernen kunnen het openbaar vervoer en de fiets zich meten met de auto, maar daarbuiten is de ov- en fietsbereikbaarheid ‘beperkt’.
In het project Bereikbaarheid heeft PBL met behulp van reistijddata en modellen de toegang tot banen, gezondheidszorg, onderwijs, winkels en groen tot op buurtniveau berekend. Het bureau heeft gekeken naar de vervoerswijzen lopen, fiets, ov, auto, en combinaties hiervan. Verder is onderscheid gemaakt naar periode van de dag (spits/dal) en van de week (doordeweeks/weekend).
Voor de analyse maakte PBL gebruik van twee bereikbaarheidsindicatoren: (1) de minimale reistijd per vervoersmiddel naar de dichtstbijzijnde voorzieningen en (2) op basis hiervan het aantal voorzieningen en banen waartoe toegang kan worden verkregen binnen verschillende reistijdgrenzen.
Beperkte ov- en fietsbereikbaarheid het echte probleem
De resultaten bevestigen het beeld dat de bereikbaarheid voor alle vervoerwijzen eigenlijk alleen in de Randstad en in de steden op orde is. Daar wegen de grotere nabijheid van voorzieningen en banen duidelijk op tegen de lagere reissnelheden in deze regio als gevolg van congestie.
De verschillen in bereikbaarheid tussen de diverse vervoerswijzen zijn echter groot. Mensen met toegang tot een auto hebben veruit de hoogste bereikbaarheid van voorzieningen en banen, zelfs in de spitsuren, en die bereikbaarheid is nog hoger in de daluren, omdat congestie op het wegennet dan beperkter is. Mensen die zich (moeten) verlaten op het openbaar vervoer hebben aanzienlijk minder bereikbaarheid, vooral als ze wonen in landelijk gebied, in de stadsranden of in suburbane kernen. Bovendien neemt de openbaar vervoerbereikbaarheid af in de daluren in alle typen gebieden, vanwege lagere vervoersfrequenties. De fiets kan weliswaar bijdragen aan de bereikbaarheid, maar in suburbane kernen, dorpen en in landelijk gebied is de fietsbereikbaarheid van (bovenlokale) voorzieningen en banen vaak beperkt: de afstanden worden dan simpelweg te groot.
‘Congestie op (snel)wegen in de Randstad is niet de kern van het bereikbaarheidsprobleem’
Volgens het PBL suggereren de bereikbaarheidsanalyses daarmee dat congestie op (snel)wegen in de Randstad niet de kern is van het bereikbaarheidsprobleem, maar eerder de beperkte bereikbaarheid per openbaar vervoer en fiets in de stadsranden, de suburbane kernen, en in landelijk gebied. “Een van de belangrijkste doelstellingen van vervoersbeleid is het faciliteren van de toegang van mensen tot banen, voorzieningen en sociale contacten. In de praktijk is vervoersbeleid echter vaak beperkt tot het bestrijden van congestie en faciliteren van verkeersdoorstroming”, aldus Jeroen Bastiaanssen, onderzoeker vervoersbeleid bij het PBL. Dat hoeft echter niet zo te blijven: “Bereikbaarheid is gedeeltelijk het gevolg van politieke keuzes.”
_____
Download hier het PBL-rapport: Toegang voor iedereen? Een analyse van de (on)bereikbaarheid van voorzieningen en banen in Nederland.
