Traditionele strategische verkeersmodellen hebben moeite om alle veranderingen in ons mobiliteitssysteem goed mee te nemen, betoogt Will Clerx in zijn artikel. We vroegen vier modellenmakers om een reactie. In onderstaande bijdrage vertelt Dat.mobility over hun nieuwe modelaanpak met OmniTRANS Horizon.
Eén ding is tijdens de coronacrisis wel duidelijk geworden: het is héél belangrijk om wendbaar en flexibel op nieuwe ontwikkelingen te kunnen reageren. Will Clerx uit in zijn bijdrage de terechte zorg dat de traditionele strategische modellen nog onvoldoende wendbaar zijn. Dat is een probleem, want het is niet de vraag of 30 km/uur de norm wordt in de stad, deelmobiliteit een substantieel aandeel krijgt of het wagenpark volledig elektrisch wordt, maar vooral wanneer dat gebeurt. Dat moment is weliswaar niet exact te voorspellen, maar je wil wel zicht hebben op de impact die die veranderingen zullen hebben op de manier waarop we ons verplaatsen. Die nieuwe ontwikkelingen wil je dus in je modellen hebben.
Het actualiseren van de huidige generatie verkeersmodellen kost echter erg veel tijd, waardoor ze maar eens in de zoveel jaar grondig worden herzien. In de tussenliggende periode zijn ze niet flexibel en schaalbaar aan te passen aan veranderende beleidsvragen. Het vergroten van de flexibiliteit van modellen was dan ook de belangrijkste reden voor Dat.mobility, het ‘data-onderdeel’ van Goudappel, om in een groot innovatieprogramma enkele fundamentele aanpassingen door te voeren in de modelsystemen.
Flexibiliteit centraal in nieuwe modelaanpak
Dat heeft geresulteerd in OmniTRANS Horizon, een nieuw modulair platform voor langetermijnprognoses. We zijn qua modeltechniek overgestapt op het modelleren van ritketens (tours) op microniveau. Dat betekent dat we met behulp van micromodellen geen ritten per zone van A naar B berekenen, maar de totale ketens – van A via B en C terug naar A – voor álle afzonderlijke reizigers in het studiegebied.
De keuze voor tour-based micromodellering zorgt voor extra flexibiliteit. We kunnen efficiënt en schaalbaar gedragsmodellen of vervoerswijzen toevoegen, zonder een volledige herschatting van het model te doen. Denk aan het toevoegen van een keuzemodel om thuiswerken te modelleren of een deelstep te gebruiken wanneer de beleidsmaker daarom vraagt.
Omdat het platform modulair is, blijven de keuzemodellen ook relatief eenvoudig en transparant. Door de scheiding van software en gedragsmodellen kan er zelfs gebruik worden gemaakt van bestaande gedragsmodellen. Het platform draagt zo bij aan de gewenste uitwisseling van modelcomponenten en aan de samenwerking tussen modelregio’s en consultants.
Nieuwe mogelijkheden
De flexibiliteit in het nieuwe modelconcept is geen doel op zich, maar een enabler om nieuwe ontwikkelingen in modellen op te nemen. Met het oog op thema’s als brede welvaart en vervoersarmoede is het bijvoorbeeld nodig dat modellen de verschillende mobiliteitskeuzen van specifieke groepen in de samenleving in beeld brengen. Wij doen dit door het reisgedrag van elke individuele reiziger te modelleren, zodat doelgroepen expliciet worden meegenomen en bovendien flexibel zijn samen te stellen en te analyseren. Dit maakt het mogelijk om nieuwe indicatorensets beter te voeden en door de tijd aan te passen.
Micromodellen hebben meer voordelen. Voor het gedetailleerd modelleren van deelmobiliteit is het bijvoorbeeld belangrijk om met extra afhankelijkheden rekening te houden. Zo kun je alleen gebruikmaken van een deelauto of deelfiets wanneer deze niet in gebruik is door iemand anders, en zal je in de meeste gevallen ook met je eigen auto thuiskomen als je daarmee eerder op de dag vertrokken bent. Deze afhankelijkheden worden in micromodellen expliciet meegenomen doordat we de volledige activiteitenpatronen van alle individuele reizigers modelleren. De methode is hierdoor bij uitstek geschikt om rekening te houden met bijvoorbeeld die beschikbaarheid van deelmobiliteit in de vervoersvraag.
Tot slot maakt de gekozen aanpak een meer datagedreven aanpak mogelijk. Door het platform te voeden met data uit het Nederlands Verplaatsingspanel konden we bijvoorbeeld nog tijdens de coronaperiode in 2020 modellen maken op basis van het actuele mobiliteitsgedrag. Over wendbaarheid gesproken!
____
De auteurs
Drs. Stefan de Graaf en Luuk Brederode, MSc, zijn respectievelijk Business Development Manager en Transport Model Innovator bij Dat.mobility.
